Project nieuwe toewijzingssystematiek

 

In 2022 is TOP Opleidingsplaatsen op verzoek van het ministerie van VWS en veldpartijen een project gestart om een andere systematiek voor het toewijzen van gesubsidieerde opleidingsplaatsen te ontwikkelen. Het project is afgerond. Onder ‘actueel’ staat de actuele stand van zaken en daarna volgt een beschrijving van:

1. De aanleiding
2. Verbinding met Programma APV
3. Gezette stappen in chronologische volgorde (2022, 2023)
4. Beschikbare documenten

 

Actueel (Laatst bijgewerkt op 23 januari 2024)

Het project is afgerond en het Eindrapport toewijzing medisch psychologische vervolgopleidingen is gepubliceerd.

In de laatste maanden van 2023 hebben zich nog onverwachte ontwikkelingen voorgedaan veroorzaakt door politieke besluitvorming die de totstandkoming van het toewijzingsprotocol 2025 hebben vertraagd. De termijn om het toewijzingsprotocol voor eind 2023 definitief vast te kunnen stellen kon niet worden gehaald. Dit is op 17 januari gebeurd.

Het spelregeldocument van het ministerie van VWS waarop het toewijzingsprotocol dient te worden gebaseerd moest worden gewijzigd en kon niet eerder dan medio december worden vastgesteld. TOP Opleidingsplaatsen heeft hierdoor nog een extra verdeelregel in de toewijzing aan samenwerkingsverbanden moeten toevoegen. Een en anders is besproken in de laatste bijeenkomst van de meedenkgroep op 18 december jl.

De Toetssteen die vLOGO heeft opgesteld voor de samenstelling van regionale samenwerkingsverbanden voor de opleiding voor GZ psycholoog, met het implementatieplan daarvoor, is akkoord bevonden. Voor de aanstaande toewijzingsronde kunnen praktijkopleidingsinstellingen een samenwerkingsverband door de opleidingsinstellingen laten toetsen. Daarmee geeft TOP de inhoudelijke beoordeling over aan de hoofdopleiders en beperkt zij zich voortaan tot de toepassing van verdeelregels. Met deze verandering is een nieuwe stap gezet in de richting van het formaliseren van het opleiden in regionale samenwerkingsverbanden.

1. Aanleiding

 

TOP Opleidingsplaatsen wees opleidingsplaatsen toe op basis van Historisch Opleidingsvolume (hierna te noemen HOV). VWS heeft in 2021 bekendgemaakt dat voor de toewijzing van gesubsidieerde opleidingsplaatsen 2024, onbeschikte opleidingsplaatsen niet langer meegenomen mogen worden bij de berekening van het HOV.

Van alle opleidingsplaatsen die TOP Opleidingsplaatsen toewijst, is er voor de opleiding tot GZ-psycholoog sprake van een hogere vraag naar opleidingsplaatsen dan beschikbaar; daarom leiden erkende POI’en[1] vaak ook ‘onbeschikt’ op, dat wil zeggen dat zij de opleidings- en loonkosten van de Professional in opleiding tot GZ-psycholoog (hierna te noemen PIOG) uit eigen middelen financieren zonder een beschikbaarheidbijdrage. De reden dat deze onbeschikte plekken niet langer meegerekend mogen worden, heeft te maken met de Europese regelgeving rond staatssteun.

Het hanteren van ´beschikt´ HOV, berekening van het HOV op basis van enkel beschikte opleidingsplaatsen, zou nadelig uitpakken voor sectoren die recenter begonnen zijn met het opleiden van GZ-psychologen en daardoor nog weinig beschikt HOV hebben opgebouwd. Dit heeft geleid tot een aanwijzing van VWS aan TOP Opleidingsplaatsen om te komen tot een toewijzingsprotocol dat rekening houdt met de verschillende sectoren.

[1] Praktijkopleidingsinstellingen die ten behoeve van het opleidingsjaar 2024 een samenwerkingsovereenkomst met de betreffende opleidingsinstelling hebben voor het verzorgen van de opleiding tot gezondheidspsycholoog of psychotherapeut óf geregistreerd zijn voor het verzorgen van het praktijkgedeelte van de opleiding tot klinisch psycholoog, klinisch neuropsycholoog of ggz verpleegkundig specialist (3-jarig).

2. Verbinding met Programma APV

 

In Programma APV wordt ondertussen gewerkt aan een toekomstbestendige inrichting van het opleidingslandschap tot GZ-professional.  Vanaf de start van de ontwikkeling van een nieuwe toewijzingssystematiek is afstemming gezocht met APV om te zorgen dat de nieuwe toewijzingssystematiek aansluit bij de beweging die binnen APV wordt gemaakt. Met name de ontwikkeling van regionale samenwerkingsverbanden waarbinnen GZ-professionals worden opgeleid, is een belangrijke beweging om bij aan te sluiten.

3. Gezette stappen in chronologische volgorde

 

Gezette stappen 2022

Eerste kwartaal 2022

In 2022 is een onafhankelijk adviesbureau ingeschakeld (Bosman & Vos). Zij begeleidt de totstandkoming van een nieuwe toewijzingssystematiek. In het plan van aanpak staat een wijziging voor de korte en de lange termijn benoemd. Voor de korte termijn moesten voor september 2022 de toewijzingscriteria gereed zijn, zodat TOP Opleidingsplaatsen deze kon gebruiken voor toewijzing van opleidingsplaatsen voor 2024. Voor deze criteria moest draagvlak zijn in het veld en het moest uitvoerbaar zijn (operationeel). De wens was om daarbij het HOV als enig criterium los te laten; uitgaande van de ontwikkelingen binnen het APV en in nauw overleg met veldpartijen zijn alternatieven verkend. Op basis daarvan is gekozen voor de volgende uitgangspunten:

- Toewijzen aan samenwerkingsverbanden. Deze zijn er zowel in de vorm van proeftuinen als informele samenwerkingsverbanden. Samenwerkingsverbanden bieden aangrijpingspunten voor een goede verdeling over sectoren en settings, mits deze verbanden inclusief zijn en voldoende ruimte bieden aan nieuwe toetreders.

- Zorgvraag, afgeleid van demografische gegevens die bepalend zijn voor de vraag. Hier ligt een relatie met de ramingen van het Capaciteitsorgaan.

- Kwaliteitscriteria voor opleiden waarover het veld overeenstemming heeft bereikt. Waarbij TOP Opleidingsplaatsen geen rol heeft in de definiëring, controle en ontwikkeling van kwaliteitscriteria.

 

Tweede kwartaal 2022

Op basis van een veldonderzoek en voeding van een meedenkgroep (met vertegenwoordiging uit het veld) is een aanpak voor de korte termijn ontwikkeld: de in 2022 nieuw op te leveren cijfers door het Capaciteitsorgaan voor de huidige en toekomstige verdeling over sectoren zouden als referentiecijfers meegegeven worden aan het veld met de oproep om breed op te leiden en zich daarbij te verhouden tot deze referentiecijfers.

Op de lange termijn werd een toewijzingssystematiek in lijn met programma APV voorgesteld, waarbij er toewijzing naar samenwerkingsverbanden plaatsvindt.

 

VWS vond dit echter onvoldoende, omdat hierbij nog steeds het beschikt HOV gehanteerd zou worden met nadelige gevolgen voor sectoren die recent(er) begonnen met opleiden van GZ-psychologen en gaf de aanwijzing om tot een ander voorstel te komen rekening houdend met een verdeling over sectoren.

 

Derde & vierde kwartaal 2022

In de zomerperiode werd hard gewerkt om op basis van de eerder geformuleerde uitgangspunten tot een nieuw conceptvoorstel voor de korte termijn te komen. Het resultaat was een getrapte toewijzingssystematiek die is voorgelegd aan de meedenkgroep, aan de kaderstellende partijen (VWS, NZa, Capaciteitsorgaan en FGzPt) en aan het veld in klankbordbijeenkomsten. Het definitieve conceptvoorstel voor een trapsgewijze toewijzingssystematiek, dat in het veldpartijenoverleg in oktober 2022 is voorgelegd, kent de volgende treden:

- Trede 1: verdeling over sectoren

- Trede 2: verdeling over door TOP Opleidingsplaatsen aangemelde samenwerkingsverbanden

- Trede 3: verdeling op basis van beschikt HOV

- Trede 4: loting

Deze treden zijn van toepassing voor alle opleidingsplaatsen die TOP Opleidingsplaatsen toewijst. Het volledige voorstel is hier te vinden. Daarnaast is er een concept marsroute voor 2023 en 2024 (toewijzingsjaren 2024 en 2025) opgeleverd, dat begin 2023 werd getoetst bij het veld en stakeholders.

 

Bijeenkomsten 2022

Hieronder staat een overzicht van de bijeenkomsten in het kader van de nieuwe toewijzingssystematiek (op basis van het plan van aanpak):

Meedenkgroep 2022, deelname vanuit: Landelijke Praktijkopleidersoverleg (LPO), Opleidingsraad, Programma APV, Hoofdopleidersoverleg (HCO), SOTOP (secretarissenoverleg van TOP Opleidingsplaatsen, vanuit de branche- en beroepsverenigingen). Bijeenkomsten op 17 mei, 28 juni, 1 september en 31 oktober.

Klankbordbijeenkomsten 2022, voor iedereen uit het veld toegankelijk. Bijeenkomsten op 23 en 28 juni (totaal 50 deelnemers), op 8 en 13 september (totaal 65 deelnemers), en op 17 en 22 november (totaal 90 deelnemers).

Bijeenkomst kaderstellende partijen 2022,  deelname vanuit: VWS, NZa Capaciteitsorgaan, bestuur TOP Opleidingsplaatsen, SOTOP, FGzPt. Bijeenkomst op 22 juni en op 8 september.

 

Gezette stappen 2023

Eerste & tweede kwartaal 2023

Na een formele consultatieronde begin 2023 heeft het bestuur van TOP Opleidingsplaatsen op basis van ingekomen reacties besloten de nieuwe toewijzingssystematiek gefaseerd in te voeren. Trede 1 (verdeling over sectoren) wordt daarbij ingevoerd. Trede 2 wordt uitgesteld; dat betekent (nog) geen voorrang voor POI’en die deelnemen aan een regionaal samenwerkingsverband. In plaats daarvan wordt de oude regeling van bonusplekken voor samenwerkingsverbanden nog een jaar gehandhaafd. Dat wil zeggen dat er voorafgaand aan de toewijzing plekken apart gehouden worden die als bonusplaats toegekend worden aan de samenwerkingsverbanden, die vervolgens zelf kiezen hoe ze deze inzetten. Vanaf toewijzing 2024, voor opleidingsjaar 2025, is het voornemen trede 2 volledig in te voeren.

Dit jaar zullen de effecten van de nieuwe toewijzingssystematiek worden gemonitord én zullen voorbereidingen worden getroffen voor de volledige implementatie van de methodiek in 2024, waarbij opgedane ervaringen van dit jaar meteen worden meegenomen ter verbetering. Bosman & Vos zal dit proces ook dit jaar begeleiden.

In de marsroute 2023/2024 is terug te lezen hoe dit (op hoofdlijnen) is ingericht, er zal onder andere een vragenlijst worden uitgezet onder de POI’en. De marsroute zal continu worden bijgesteld op basis van actuele gebeurtenissen.


Derde kwartaal 2023

Zoals beschreven in de marsroute 2023-2024 is de wijziging van de toewijzingssystematiek gemonitord. Het overzicht van de uitkomsten vindt u hier.

Het bestuur van TOP Opleidingsplaatsen heeft in september op basis van de resultaten van de monitor beslist welke wijzigingen voor toewijzingsjaar 2025 worden voorgesteld. De voorgenomen wijzigingen zijn te vinden in deze presentatie. De voorgenomen wijzigingen zijn conform de marsroute getoetst in klankbordbijeenkomsten en vervolgens in het veldpartijenoverleg van 11 oktober. Half november wordt het concept toewijzingsprotocol bekend.


Vierde kwartaal 2023

Naar aanleiding van de voorgenomen wijzigingen voor de toewijzing van opleidingsplaatsen 2025, hebben er klankbordbijeenkomsten (september, klik hier voor het verslag) plaatsgevonden. Op 11 oktober vond de veldpartijenbijeenkomst plaats (klik hier voor het verslag).

De vereniging LOGO (vLOGO) heeft in de zomer het voortouw genomen om criteria voor regionale samenwerkingsverbanden te ontwikkelen, zodat de toetsing niet langer door TOP Opleidingsplaatsen (TOP) gebeurt maar door vLOGO, wat vanuit de optiek van governance (wie gaat over wat) het meest logisch is. De gezamenlijke hoofdopleiders hebben, op grond van hun mandaat voor toetsing van de kwaliteit van regionale samenwerkingsverbanden, een toetssteen opgesteld voor de beoordeling van (bestaande en nieuwe) regionale samenwerkingsverbanden. Hun advies is door het bestuur van vLOGO vastgesteld en besproken met de opleidingsinstellingen met het oog op uitvoerbaarheid. Vervolgens is een implementatieplan opgesteld, zodat het toepasbaar is en aan het veld meegegeven kan worden.

In de laatste maanden van 2023 hebben zich nog onverwachte ontwikkelingen voorgedaan veroorzaakt door politieke besluitvorming die de totstandkoming van het toewijzingsprotocol 2025 hebben vertraagd. De termijn om het toewijzingsprotocol voor eind 2023 definitief vast te kunnen stellen kon niet worden gehaald. Dit is op 17 januari gebeurd.

Het spelregeldocument van het ministerie van VWS waarop het toewijzingsprotocol dient te worden gebaseerd moest worden gewijzigd en kon niet eerder dan medio december worden vastgesteld. TOP Opleidingsplaatsen heeft hierdoor nog een extra verdeelregel in de toewijzing aan samenwerkingsverbanden moeten toevoegen. Een en anders is besproken in de laatste bijeenkomst van de meedenkgroep op 18 december jl.

De Toetssteen die vLOGO heeft opgesteld voor de samenstelling van regionale samenwerkingsverbanden voor de opleiding voor GZ psycholoog, met het implementatieplan daarvoor, is akkoord bevonden. Voor de aanstaande toewijzingsronde kunnen praktijkopleidingsinstellingen een samenwerkingsverband door de opleidingsinstellingen laten toetsen. Daarmee geeft TOP de inhoudelijke beoordeling over aan de hoofdopleiders en beperkt zij zich voortaan tot de toepassing van verdeelregels. Met deze verandering is een nieuwe stap gezet in de richting van het formaliseren van het opleiden in regionale samenwerkingsverbanden.

Het project is afgerond en het Eindrapport toewijzing medisch psychologische vervolgopleidingen is gepubliceerd.


Bijeenkomsten 2023

Meedenkgroep 2023, deelname vanuit: Landelijke Praktijkopleidersoverleg (LPO), Programma APV, Hoofdopleidersoverleg (HCO), SOTOP (secretarissenoverleg van TOP Opleidingsplaatsen, vanuit de branche- en beroepsverenigingen). Met de gremia van FGzPt vindt op bestuurlijk niveau afstemming plaats. Bijeenkomsten op 27 maart, 19 september en 18 december.

Opleidingsinstituten, toegevoegd in 2023, deelname vanuit: CCD, RINO Amsterdam, RINO Groep, RINO Zuid, RCSW, PPO RUG. Bijeenkomsten op 30 maart en 21 september.

Klankbordbijeenkomsten 2023, voor iedereen uit het veld toegankelijk. Bijeenkomsten op 14 en 16 maart, 5 en 6 juni, 26 en 28 september. 

Bijeenkomst kaderstellende partijen 2023, deelname vanuit: VWS, NZa, Capaciteitsorgaan, bestuur TOP Opleidingsplaatsen, SOTOP, FGzPt. Bijeenkomst op 22 juni en 26 september.

Informatiesessie toewijzingsprotocol 2025: voor regiehouders op 15 november en voor POI'en op 20 december.

4. Documenten